Dzikie i tajemnicze Podkarpacie

“Rzucę to wszystko i wyjadę w Bieszczady” - to zdanie, które każdy dorosły Polak wypowiedział choć raz w swoim życiu. Dalekie, dzikie Bieszczady kojarzą się z wolnością od cywilizacji, obowiązków, deadlineów, targetów i innych elementów szybkiego współczesnego życia. Dla wielu osób są synonimem Podkarpacia. Tymczasem - choć Bieszczady zajmują sporą część tego regionu - Podkarpacie to znacznie więcej. Czytaj dalej, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym kawałku Polski.

Bieszczady

Naszą podróż po Podkarpaciu rozpoczniemy… od Bieszczadów, oczywiście. To góry, które słyną z malowniczych krajobrazów i swojej dzikości. Rozległe polany, górskie szczyty, bujne lasy i krystalicznie czyste jeziora tworzą niepowtarzalny pejzaż, który kradnie serca turystów od pierwszego wejrzenia.

Najpiękniejsza ich część znajduje się w Bieszczadzkim Parku Narodowym - Połonina Caryńska, Połonina Wetlińska, Halicz czy Tarnica to tylko niektóre szczyty, które warto zdobyć. Cały park to doskonałe miejsce dla miłośników turystyki pieszej. Tym bardziej, że oferuje coś, czego w innych polskich górach jest coraz mniej: spokój i ciszę oraz niedużą liczbę turystów nawet w sezonie.

fot. Canva

Rzeszów - stolica regionu

Stolica województwa Podkarpackiego, Rzeszów, to miasto pełne życia i ciekawych miejsc. Starówka z rynkiem, barokowy ratusz, ciekawy street-art oraz także liczne kafejki i restauracje tworzą przyjazną atmosferę. Warto odwiedzić również Muzeum Okręgowe, gdzie zgromadzono liczne eksponaty związane z historią regionu.

Więcej o Rzeszowie przeczytasz w naszym tekście poświęconym temu miastu.

fot. Canva

Łańcut i jego zamek

Zamek w Łańcucie to jeden z najpiękniejszych zabytków Podkarpacia. Pochodzący z XVII wieku obiekt reprezentuje styl barokowy i został zbudowany Stanisława Lubomirskiego, wielkiego hetmana koronnego. Początkowo była to warownia obronna, ale wraz z upływem czasu przekształciła się w rezydencję rodową i ośrodek kulturalny.

Dziś Zamek w Łańcucie pełni funkcję muzeum, które jest jednym z najważniejszych tego typu miejsc w Polsce. Można tu podziwiać bogate zbiory sztuki, mebli, portretów i innych przedmiotów związanych z historią Polski, a zwłaszcza z historią rodu Lubomirskich. Na terenie zamku znajduje się również barokowa kaplica pw. św. Urszuli, ozdobiona bogatą polichromią i rzeźbami. Po odwiedzinach na zamku warto wybrać się na spacer do pięknych ogrodów zamkowych otaczających budynek. 

fot. Freepik

Krosno - miasto szkła

Krosno to jedno z najważniejszych polskich centrów produkcji szkła artystycznego i użytkowego. To miejsce, w którym sztuka szklarska jest nie tylko rzemiosłem, ale również wyrazem kunsztu i kreatywności. Dziedzictwo rzemieślnicze łączy się tu z nowoczesnym podejściem do projektowania, tworząc unikalną i cenioną na świecie markę. 

Sztuka wytwarzania szkła w Krośnie ma swoje korzenie w XVI wieku. Przez wieki miejscowi rzemieślnicy rozwijali unikalne techniki i wzory, tworząc szklane dzieła sztuki. Krośnieńscy szklarze  specjalizują się w ręcznym formowaniu szkła, a swoje rzemieślnicze sekrety przekazują z pokolenia na pokolenie. Tym, którzy chcą poznać ich pracę od podszewki, polecamy wizytę w tutejszym Muzeum Szkła. 

Warto dodać, że współcześni mistrzowie szklarstwa często współpracują z renomowanymi projektantami, a ich produkty są eksportowane do wielu krajów, w których zdobią prywatne kolekcje i pojawiają się na prestiżowych wystawach sztuki.

fot. Freepik 

Sanok i Beksiński

Miłośnikom sztuki współczesnej Sanok kojarzy się przede wszystkim z osobą Zdzisława Beksińskiego, który urodził się i dorastał w tym mieście, a dziś ma tu swoje muzeum. Beksiński był jedną z najwybitniejszych postaci polskiej sztuki współczesnej, znaną z unikatowego stylu, łączącego elementy surrealizmu, groteski i fantastyki.

Ale Sanok to nie tylko Beksiński. To miasto o długiej, bo sięgającej średniowiecza historii, które w przeszłości było ważnym ośrodkiem handlowym i rzemieślniczym. Warto odwiedzić tutejszą starówkę z licznymi zabytkami, takimi jak Katedra św. Michała, spędzić czas w muzeach - Historycznym, Budownictwa Ludowego, Ikon czy Zdzisława Beksińskiego, a także zagubić się w komnatach tutejszego renesansowego Zamku Królewskiego. 

Bóbrka  - pierwsza kopalnia ropy naftowej na świecie

Mało kto wie o tym, że podkarpacka Bóbrka była pierwszym miejscem na świecie, gdzie na skalę przemysłową wydobywano ropę naftową. Zawdzięczamy to Ignacemu Łukasiewiczowi - farmaceucie, wynalazcy lampy naftowej i założycielowi pierwszej kopalni płynnego czarnego złota. Wraz z Karolem Klobasą-Zeneckim i Tytusem Trzecieskim w 1854 r. rozpoczął on wydobycie właśnie w Bóbrce. 

W Bóbrce ropa naftowa była wydobywana ręcznie; ręcznie kopano też szyby. Kilka z nich istnieje do dziś, a pozyskana drogocenna drogocenna ciecz jest wożona do rafinerii w Jedliczu. 

Dziś trudno w to uwierzyć, ale był czas, kiedy Bóbrka była czwarta na świecie pod względem liczby wydobywanych baryłek. Niestety złoża nie były na tyle bogate, aby eksploatować je przez wiele lat. Dziś po dawnej świetności pozostał ślad w postaci Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego.

fot. Freepik

Śladami Łemków

Podróżując po Podkarpaciu często natykamy się na pozostałości kultury Łemków - ludzi, którzy zamieszkiwali te ziemie jeszcze po drugiej wojnie światowej. Kim byli i dlaczego nie ma ich już w tym regionie?

Łemkowie byli etniczną grupą górali podkarpackich, zajmujący się pasterstwem i uprawą oraz rzemiosłem. Przybyli na te tereny ok. XIV w., a tym co odróżniało ich od miejscowych było wyznanie grekokatolickie lub prawosławne. Posiadali swój własny - odrębny od polskiego - język i własną kulturę, którym bliżej było do tradycji ukraińskich i ruskich niż polskich. 

I to właśnie odrębność Łemków doprowadziła do tego, że po 1945 r. jako element “narodowo niepewny” zostali oni wysiedleni ze swoich ziem głównie do zachodniej Polski. Pozostały po nich piękne drewniane budowle sakralne będące częścią Szlaku Architektury Drewnianej, opuszczone wsie i miejsce w ludzkiej pamięci. 

fot. Freepik

Gastronomia

Tropiciele regionalnych smaków, którzy przybędą na Podkarpacie nie będą zawiedzeni. Aż 250 tutejszych wyrobów zostało wpisane na listę produktów tradycyjnych. To miody, sery, wędliny, pieczywo, ale też wina białe i czerwone oraz lokalne piwa, a wszystkie warte spróbowania. 

Jeśli chodzi o typowe potrawy, to polecamy fuczki (tradycyjne smażone placki z ciasta naleśnikowego i kapusty kiszonej), hreczanyki (kotlety z kaszy gryczanej, mięsa i przypraw), a na deser słodkie bubliki z cukrem pudrem i konfiturą.